Parents

Компьютерлік технологиялардың артуы және Интернет желісінің кеңейуі адамдарға қарым-қатынас пен өзін-өзі дамыту үшін үлкен мүмкіндік береді. Интернет —бұл мүмкіндіктер қоймасы ғана емес,қорқыныш көзі екенін біз түсінеміз. Бүгінгі күнде Интернет желісін пайдаланушылар ондаған миллион адам құрайды және оның басым бөлігі әлем торының қауібі туралы біле бермейтін -балалар.

Берілген ұсыныстар—қорқыныштың алдын алатынжәне баланың интернеттегі жұмысының пайдалы болуына көмек ретінде ата-аналар үшін тәжірибелік ақпарат.

Ереже 1. Балаларыңыздың «мировой паутинада» әрекеттеріне мұқият болыңыздар.

Балаларды Интернетте «еркін жүзуге»жібермеңіздер. Баланың ғаламтордағы қатым-қатынасына белсенділікпен қарауға тырысыңыздар,әсіресе оны жаңа меңгеру кезінде. Балалмен интернет арқылы көп нәрсе алатыны туралы айтыңыз, өз кезінде үрейдің алдын ала ескерту жасау туралы.

Ереже 2. Баланы желінің беретін мүмкіндіктері мен әкелетін қауібі туралы ескертіңіз.

Балаға Интернетте де өмірдегі сияқты «жақсы», «жаман» адамдар кездесетіні туралы түсіндіріңіз. Егер бала басқа интернет пайдаланушы тарапынан теріс жағдайлармен, зорлыққа тап болса, ол ол туралы жақын адамдарға хабарлауы керек.

Балаға өзі туралы жеке мәліметтерді(мекенжай, телефон, оқу орны) әлеуметтік желілерге және басқа ашық көздерге салу керек емес,тіпті ол қауіпті екенін түсіндіріңіздер.

Баланы оған қажет ақпарат іздеуге үйретіңіздер.

Баланы интернеттен ақылы ақпарат және қызмет алуға мұқият болуды үйретіңіз, әсіресе sms жіберу арқылы , – ақша жоғалтудан алыс болу үшін..

Балаңыз пайдаланатын пайдалы,қызықты, қауіпсіз ресурстардың тізімін жасап соларды пайдалануды ұсыныңыз.

Балаға өз бетімен браузердің мекенжай жолына мекежайын енгізуді үйретіңіз Бұл клон- сайттарынан құтқарады .

Ереже 3.Балаңыздың желіде болуына бақылаудың оңтайлы түрін таңдаңыз.

Өзіңіздің компьютеріңізге қажетті бағдарламалық қамтамасыздықты орнатыңыз —ата-аналар бақылауының шешімі ,Касперский антивирусы немесе DoctorWeb.

Компьютердің жай күйлері Сізге сіздің балаңыздың қандай ақпараттарды қарастыратынын біліп отыруға мүмкіндік береді. Үнемі балаңыз шығатын ресурстарды қадағалаңыз.

Отбасы үшін қауіпсіз бағдарламамен пайдаланыңыз,олинтернетке кіруді және веб-фильтрлер орнатуды толық жабуға мүмкіндік береді сонымен қатар балаңыз қандай сайтқа кіретінін, қандай бағдажеліде қанша уақыт отыратынын бақылауға мүмкіндік береді.

Егер Сіздің балаңыз оқушы болса —төменгі сынып оқушылары және үйде жалғыз жиі қалатын болса, балаңыздың, Интернетеотыру уақытын шектеңіз.

Егер компьютерді барлық отбасы мүшелері пайдаланса, оны барлық отбасы мүшелеріне қол жетімді жерге орнатыңыз,бала бөлмесінде емес.

Ереже 4. Балалардың қауіпсіздігін қамтамасызщ ету үшін компьютерліксауаттылық деңгейін үнемі көтеріп отырыңыз.

Компьютерлік және Интернетсауаттылығы деңгейінің арттырудың оңтайлы мүмкіндіктерін пайдаланыңыз, мысалы ,курсқа бару,арнайы әдебиет оқу, сараптамашылардан кеңес алк.

Өзіңіздің барлық отбасы мүшелерінкомпьютермен Интернеттеқауіпсіз жұмыс істеудің негізгі принциптерімен.

Баладан үйреніңіз! XXIғасыр балаларыкомпьютерменИнтернетмәселелері жөнінде жиі жағдайларда ата-аналарына қарағанда ақылдырақ . Ойын түрінде баланың өз мүмкіндіктерін көрсетуін және түсініксіз әрекеттерге үйретуін өтініңіз.

Ереже 5. Баланың мінез-құлқын қадағалап,Интернетке тәуелділік қауіпінен сақтардырыңыз.

Естеріңіде болсын,жаман әдеттер денсаулыққа зиянды, ал Интернетке тәуелділік адам психикасына зиян келтіреді. Дәргерлердің, психологтердің айтуынша, Интернетке тәуелділік ата-аналар үшін ыңғайлы тәуелділік болып табылады.

Баланың мінез –құлқыныдағы өзгерістерге мұқият болыңыз.Ашушаңдық,аңқаулық,тұйықтық кез келген нәрсеге қызығушылығын жоғалтуы, желіде болған уақытын жасыру, компьютералдында отырып жиі тамақтану — осының бәрі интернетке тәуелділік белгісі болуы мүмкін.

Интернеткепайдалы балама ойлап табыңыз.Бұл қызықты ермек, белсенді демалыс, спорт секциялары мен үйірмелерге қатысу, достарымен, ата-аналармен қалыпты серуенге шығу болуы мүмкін.

Тәуелділікті мейлінше ертерек танып, қажет болса мамандарға жүгініңіз.

Ереже 6. Педиатлардың ұсыныстарын басшылыққа алыңыз.

7жасқа дейінбалаларды компьютерге /Интернетке жолатпау; 7-10 жаста компьютералдында отыру уақытын күніне 30 минутқа шектеуді ұсынады . 10-12 жаста- 1 сағатқа; старше 12 жастан ересектерге — міндетті үзілістермен1,5 –тен асырмауды.

Есіңізде болсын, компьютералдында мөлшерден артық отыру баланың денсаулығына зиянды және көру қабылетін төмендетуге, гиподинамияға, подверженность аллергияларғатіпті жүрек тамырлары ауруынаәкеліп соқтырады.



Балаңыздың әлеуметтік желісін тексеріңіз!

“Казахстандық ата-аналарының «отбасы мен отбасылық құндылықтарына қолдау» ассоциациясы азаматтарды өлтіретін “Синий кит” ойынынан балаларды қауіпсіздендіруге шақырады к (Тихий дом”).

Ассоциация сараптаушылары қазақстандық ата-аналарға әлеуметтік желілерде ойыны тулары егжей-тегжейі шыққаннан кейін ата-аналарға бұрылды. “Синий кит” қоғамдастығы арқылы әлеуметтік желіде балалармен, жасөспірімдермен байланысқа шығып, аттас ойынға кіруге шақырады екен.Оның мәні -әр ойыншының 50 тапсырма орындауы тисті екен.Алдымен ойыншы тамырын кесі,п ұстарамен киттің суретін салу керек. Соңғы тапсырма –суицид,ол міндетті түрде орындалу керек.Болмаған жағдайда ұйымдастырушылар ойыншының туыстарын өлтіретінімен қорқытады.

“Құрметті ата-аналар! Балаларыңыздың мінез-құлқына назар аударыңыз,ұялы телефонына қараңыз. Қазір “Синий кит” немесе “Тихий дом” ойыны таратылуда . Балаларға жазу жіберу арқылы басшылық жасап өзіне қол жұмсауға дейін жеткізеді.»Абай болыңыздар”, – делінген хабарда .

Дәлірек: https://tengrinews.kz/kazakhstan_news/kazahstantsev-prizyivayut-obezopasit-detey-smertelnoy-igryi-311578/

Назарды нелерге аудару керек:

1.Жасөспірімнің ұйқысы қанбайды ,тіпті ерте жатса да – таңғы кезде ұйықтай ма, қадағалаңыздар.

Киттерді,көбелектерді, бірмүйізділерді сала ма.
3.: “Киттер жоғары жүзеді”, “Мені сағат 4.2-да оят”, f57, f58, “Тихийдом”, “Рина “, “Няпока”, “Море китов”, “50 дней до моего…”. Хэштеги: домкитов, млечный путь, 150звёзд, ff33, d28, хочу в игру атты топтарда тұра ма

Дәлірек ақпарат байланысына, достармен хат жазысуға қол жетуді жапса (дербес қабырғада) “разбуди меня в 4.20”, “я в игре” деген жазулар пайда болса. Тіпті қорқынышты егер 50-ден бастап кеми беретін сандар пайда болса.
Вайбедте (және басқа . мессенджерлерде ) бейтаныс адамдармен жазысатын болса,олар оғаш тапсырмалар берсе.
КҮМӘНДІ ХЕШ-тегілер:
f53, f57, f58, d28, морекитов, тихийдом, хочувигру, млечныйпуть.

Parents дау- жанжал ахуалынан сақтандыру жөнінде ұсыныстар

Ата-аналар үнемі өз балаларымен байланыста болып, оның көңіл-күйін білу керек. Ауытқу бақалған жағдайда баламен сөйлесу әңгімелесу керек, қажет болғанда психологке немесе психотерапевтке жүгінген абзал.

Мінез-құүлқында аутқуы бар баламен ата-ана өзін қалай ұстауы қерек:

1.Баланы өзіңіздің бауруыңызға қатты қысыңыз. Балаға ата-анасына жақын болуы бәрі жақсы екеніне сенім береді. Оны құшаққа алу баланың психологиялық жарақатының қаншалықты терең екенін анықтауға мүмкіндік жасайды.

2.Не болғанын айтуды баладан өтініңіз.Оның не айтқанына ғана емес, қалай айтқанына, дене қимылдарына назар аудару керек. Егер ол болған жағдайды бұқпасыз неғұрлым түгел «бар сезімін түгел сыртқа шығара айтса,соғұрлым тез тынышталады.Балалардың ата-аналарға деген сенім алдағы уақытта оның басына түскен қиын жағдайда, психологиялық жарақат алғанда ашық әңгімелесуге жағдай жасайды.

3.Тыңдап алып баланы тыныштандырып, жігерлендіріңіз. Тыныш және нәзік дауыспен «Қымбаттым, бәрі жақсы болады. Анаң сені жақсы көреді. Бәрі орнына келеді. Бәрін бірге шешеміз» деген жұбату, қолдау сөздер айту қажет. Туындаған жағдайдан шығу жолы болмаған жағдайда баламен бірге маманға жүгінген дұрыс жол.

4.Сіз үшін оның игілігі бірінші орында екнін көрсетіңіз. Балаға күйзеліс жағдайында, қайда ол туындамасын-үйде,үйден тыс жерде- маңызды емес, оған қорған және жан күйзелісін жеңуде көмек өте керек.

5.Сіздің балаңызға қатысты әділетсіздіктің алдын алу шараларын.Егер біреу баланы ренжітсе, бұл жағдайдың енді қайталанбауына қажетті шараларды қолдану керек. Баланы әділетсіздіктен қорғау- оған оның жалғыз еместігін көрсетеді.Балаға сіздердің оған немқұрайлы емес, керісінше өте қымбат екенін,ата-аналар расында сүйетінін сезіндіру қажет.

6.Балаға өкпе мен әділетсіздік салдарларын жеңуге көмектесіңіздер. Ата-аналар балаларға кешіре білуды үйреткені дұрыс.

Суицид әрекетін жасаған жағдайда дереумедициналық «жедел» жәрдем шақырыңыз,оған дейін өз-өзіңіге келіңіз,әбігерге түспеңіз. Дауыс көтермей, салмақпен жылы сөйлеңіз, баланы немесе жақын туыстарды кінәлемеңіз. Бұл жалпыға бірдей бәле ғой.Улануға әрекет кезінде асқазанын тазарту керек,ал тамырын кесу әрекетінде қолына бұрау салып, қан тоқтату керекЖайсыз жағдайларда ата-аналардың ашу шақыруы жағдайды ушықтыра түсіп, бала үйден кетіп қалуға дейін барады. Кез келген мұндай жағдайда ата-аналарға балаларымен қарым-қатынасы мен отбасындағы психологиялық ахуал туралы ойлануға тура келеді. Егер бала «о дүниеге кетуге шешім қабылдайтын» күйге жетсе,оған нақтылы себеп бар деген сөз. Олай болса отбасы қарым-қатынасына сын көзбен қараған дұрыс. Бәрін тастап бала өмірімен айналысу керек-ата-аналарды бала тағдырына жауапты. Ата-аналар балаға тұлға болып қалыптасар кезде әрқашан көмекке келу керек,қиындықты жоюға үйретіп,түсінушілік танытып,бар болмысымен қабылау керек .